Próchnica zębów jest chorobą występującą powszechnie w każdym wieku w Polsce, co niestety dotyczy również dzieci od najmłodszych lat. Badania epidemiologiczne przeprowadzone w 2015 roku ujawniły, że ponad połowa (53,8%) dzieci w wieku 5 lat miała bądź ma co najmniej jeden ząb z próchnicą. Jak temu zapobiegać? Co zrobić, aby zęby naszych dzieci były piękne i zdrowe, a wizyty w gabinecie stomatologicznym nie kojarzyły się z bólem tylko z przyjemnym „oglądaniem” i „malowaniem” ząbków?
Pojawienie się noworodka w domu jest ogromną rewolucją wymagającą wiele wysiłku i pracy ze strony rodziców. Często w natłoku obowiązków zapomina się o ważnej rzeczy jaką jest dbanie o higienę jamy ustnej noworodka i niemowlaka. Codziennie wieczorem należy oczyszczać bezzębną jamę ustną maluszka. Możemy do tego wykorzystywać kawałek gazy lub bawełnianą chusteczkę nawinięte na palec, bądź specjalne akcesoria – gumowe lub silikonowe szczoteczki i naparstki.
Zabiegi higieniczne u dzieci powinny być wprowadzane nie później niż w momencie pojawienia się w jamie ustnej pierwszego zęba mlecznego. Zalecane jest szczotkowanie 2 razy dziennie miękką szczoteczką, która pozwala na dokładne usunięcie resztek pokarmowych. Stosowana pasta powinna zawierać 1000 ppm fluoru, jednak ważne jest umiejętne jej dawkowanie.
Od pierwszego ząbka do 3 roku życia powinna być to śladowa ilość pasty widoczna na szczoteczce (posmarowana tak cienko jak kromka chleba masłem), zaś od 3 roku życia, kiedy dziecko potrafi sprawnie wypluć resztki pasty, można aplikować ilość ziarnka groszku. Szczególnie ważne jest szczotkowanie przed odpoczynkiem nocnym ze względu na zmniejszone wydzielanie śliny w nocy i jej mniejsze właściwości regenerujące powierzchnię zębów.
Po wieczornym myciu zębów dziecko nie powinno już jeść ani pić z wyjątkiem wody lub niesłodzonej herbaty. Rodzice powinni szczotkować zęby dziecku nawet do 7-8 roku życia, jednocześnie ucząc dziecko samodzielnego przeprowadzania zabiegów higienicznych. W późniejszych latach opiekunowie kontrolują i ewentualnie poprawiają szczotkowanie zębów dziecka.
Ważnym czynnikiem w rozwoju próchnicy jest nie tylko higiena jamy ustnej, ale również dieta naszego dziecka. Wyłączne karmienie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia i suplementacja witaminy D dostarczają odpowiednich składników do rozwoju zawiązków zębów. Nie ma przeciwwskazań do kontynuacji karmienia piersią po 12 miesiącu życia, jednak należy pamiętać, że długotrwałe i nocne karmienie piersią jest czynnikiem ryzyka próchnicy. Ponadto, do 2 roku życia nie powinno się dodawać cukru do posiłków maluszka. Najlepszym płynem gaszącym pragnienie jest woda, spożywanie soków owocowych i napojów słodzonych sprzyja rozwojowi próchnicy. Ilość soków owocowych i świeżych owoców nie powinna razem przekraczać 150 ml w ciągu dnia.
Kiedy pierwszy raz wybrać się z maluszkiem do dentysty? Według światowych zaleceń tą wizytę należy odbyć pół roku po pojawieniu się pierwszego zęba mlecznego, jednak nie później niż w 12 miesiącu życia dziecka. Wizyta taka (nazywana adaptacyjną) jest często krótka, a w głównej mierze polega na rozmowie lekarza dentysty z rodzicem. Lekarz po rozmowie i badaniu jamy ustnej dziecka może określić ryzyko próchnicy i udzielić rodzicom niezbędnych informacji odnośnie planu profilaktyczno-leczniczego. Lekarz określi także częstość wizyt kontrolnych, które mogą odbywać się co 3 lub 6 miesięcy.
Jeżeli po przeczytaniu niniejszego tekstu mają Państwo jeszcze jakieś pytania lub wątpliwości, zachęcam gorąco do odwiedzenia strony internetowej Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej (ptsd.net.pl/wytyczne) i Polskiego Oddziału Sojuszu dla Przyszłości Wolnej od Próchnicy (acff.pl/baza-wiedzy). Na wspomnianych stronach jest bardzo dużo wskazówek i informacji dla rodziców, którzy chcieliby cieszyć się zdrowym i pięknym uśmiechem swojej pociechy.
